O naselju Vikići

Vikići je mjesto u Bosni i Hercegovini, Federacija Bosne i Hercegovine, na 44°53'30” sjeverne zemljopisne širine i 15°46'32” istočne geografske dužine. Nadmorska visina na kojoj se nalazi je 341 metara od razine mora. Udaljenost Vikići-Sarajevo iznosi 147.43 kilometara, a Vikići-Banja Luka 69.49 kilometara.

Za Vikiće nepostoji puno autentičnih zapisa o nastanku naselja ili naseljavanja ovih područja a koja govore o periodu boravka rimljana kao i srednjem vijeku. Istina godine 1893. su zabilježena u okviru kotara Bihać tri lokaliteta u naselju Vikići kao temelji i ostaci srednjovjekovnih “crkvina” a na jednom i rimskog poljoprivrednog naselja. Kako nikad nisu ovi lokaliteti istraženi potrebnim iskopavanjem nemože se ništa sa sigurnošću ni tvrditi osim predpostavki kao što uistinu i jesu. Zasigurno se historijski može to posmatrati na više načina i to: nezainteresovanošću ondašnjih pa i ovih vlasti na utvrđivanju činjenica za arhivsku građu sa ovih lokaliteta, vezivanje uz srednjovjekovni grad Izačić i vezivanje uz naseljavanje nakon karlovačkog mira odnosno poslije 1700. godine. Posmatrajući raspoložive popise stanovništva naselja se spominju dosta kasnije. Kako su naselja uz srednjovjekovni grad Izačić uvijek bila kao i sada, u direktnoj vezi kako zbog njihove blizine (kružno 3 km) tako i zbog isprepletenih rodbinskih veza možemo sa sigurnošću ustvrditi i postojanje tih naselja u srednjem vijeku pod drugim ili sličnim imenima. Tadašni vlasnici zemljišta ovih krajeva imala su i apsolutno vlast i nad korisnicima te zemlje tako da su te vlasnike koristili pored obrađivanja njihove zemlje isto tako i za vojne pohode ili odbrambene ratove tog vremena. Uvijek ostaje pitanje zašto se vrlo malo zna o tim vremenima pa i onim kasnijim, što je veoma lako odgonetnuti. Krajina i krajišnici su kroz historiju uvijek bili gurati u razne bitke i ratove mada su najčešće bili od tuđih interesa. Te bitke i ratovi su po pravilu uvijek bili nemilosrdni, uništavajući, genocidni i neravnopravni i veoma pogubni za sve krajišnike i ove krajeve. Dugo godina poslije tih i takvih bitaka nije bilo ni traga od naselja kamoli sačuvanih bilo kakvih pokazatelja, dokaza ili dokumenata. I to je razlog zašto se vrlo malo zna ili gotovo ništa. U naseljima postoje tri arheloško interesantne lokacije u vrlo lošem su stanju i danas ih je veoma teško sa preciznošću locirati.

Naselje je smješteno na sjeverozapadnom dijelu opštine Bihać uz državnu granicu sa R Hrvatskom. Zaseoci naselja čine gotovo pravilni oblik broja 8 na način da su spojeni u jednu cjelinu i smješteni u veoma plodnu ravnicu. Kada se naselje posmatra sa obližnjih brežuljaka stiče se dojam da je to dobro uređeno naselje sa skladno raspoređenim stambenim i privrednim objektima. Naselje se prostire na površini od 15 km četvornih uključujući i obradivo zemljište i šume. Graniči sa naseljima: Prnjavor, Balići, Turija, Gata, Mala Peć i Bugar koja ga okružujo od jugoistočne do sjeverno zapadne strane dok je na drugom dijelu R Harvatska. Urbanizacija naselja je započela izgradnjom infrastrukture koja još uvijek nije u potpunosti riješena ali samo kada je u pitanju asvaltiranje puteva u naselji Čavnik 1 i 2. Naselje broji 320 domaćinstava sa preko 1500 stanovnika, najnoviji detaljan popis koji bi mogao potvrditi tačne navode još nije objavljen. Ovaj kraj je oduvijek prednjačio u bavljenju zemljoradnjom što je nekada bila glavna oblast u naselju a sada je to izmjenjeno i svedeno na minimum. I dalje naselje slovi kao najbolje opremljeno sa poljoprivrednom i drugom mehanizacijom kao broj jedan na opštini tako da ovdašnji poljoprivrednici pružaju razne usluge u okolnim naseljima. Veliki broj mještana koji privremeno rade u inostranstvu doprinijeli su uljepšavanju samog naselja izgradnjom modernih domaćinstava kojih je nemali broj. Zaseoci su povezani modernim cestama u dužini 11 km i u svakom domaćinstvu je struja, voda i telefon. Za razvoj naselja postoji velika perspektiva jer sam položaj naselja i neiskorištenost prostora garantuje brz razvoj što potvrđuju svakodnevne slike. Privrednici u mjestu pored poljoprivrede bave se obradom drveta, trgovinom, ugostiteljstvom, građevinarstvom, uslugama prijevoza itd. Perspektiva naselja se vidi prije svega u poljoprivredi kroz prozvodnju zdrave hrane, seoskom i lovnom turizmu, zanatskoj i uslužnoj, maloj i srednjoj privredi.

Gotovo svi važniji istorijski događaju vezano za istoriju BiH imali su direktnog ili indirektnog utjecaja na događaje u okruženju pa i na samo naselje. Od pamtivjeta ovdje je bila granica – međa raznih interesa raznih zemalja, carstava, pokreta. Uvijek su i graničari imali na ovaj ili onaj način svoj doprinos svemu tome. Kako su se odvijala razna istorijska dešavanja i prolazile razne vojske, imperije, okupatori, uvijek je među mještanima ostajao krajiški nam, inat da se ne pokore da imaju svoju samostalnost i neovisnost pa i u najmanjim oblicima.

U svim tim silnim i brojnim ratovima i bitkama vezano za odbranu rođenog praga uvijek su učestvovali i mještani i uvijek su bili najbrojniji. A bilo ih je u svim vojskama i na svim kontinentima što je posebno karakteristično za posljednja tri rata. Nekada je bilo i takvih koji su odlazili u redove raznih vojski samo zbog toga jer su oni imali bolje uniforme ili bolje opremljeni. Svi ti ratovi i bitke su bez razlike ostavljale za sobom veliki broj poginulih mještana, invalida, i na kraju uništavanje mjesta nekada do temelja.

Mnogi su završavali u raznim koncentracionim logorima a o mnogima se nezna ništa ni dan danas nakon stotine godina. Ti ratovi su za sobom povlačili i masovna raseljavanja ili bježenja u razne zemlje tako da danas ima malo koje zemlje u svijetu a da nije tamo netko iz rodnog kraja.

Drudi svjetski rat je imao najviše utjecaja na noviju istoriju mjesta jer se nakon njega i oslobađanjem ovih prostora od okupatora i kvislinga stvaraju uslovi za razvoj naselja koji je u tome do tada bio sprečavan. Ovo je bilo najviše iz razloga što su tadašnje vođe u mjestu bile podjeljene u svojim nastojanjima a i vodili su interese drugih strana. Može se takođe konstatovati da su se istorijska događanja ponavljala u svih zadnjim ratovima a da su njihove posljedice uvijek bile katostrofalne za mještane i naselje samo. Tek nakon drugog svjetskog rata i uvođenjem raznih reformi stanovništvo se je opismenilo a i mladi su sticali obučena zvanja i mogli su utjecati na događaje vezano za razvoj mjesta. Visoko obrazovani kadrovi su napravili temelj današnje integracije naselja koja se uprkos posljednjem ratu ipak nastavlja istina nešto sporije.

Istorije naselja je obrađena u ovom dijelu za period od 1940. do 1995.godine. Naravno svi podaci ovdje objavljeni odnose će se na poznate događaje i autorsko su pravo web mastera.

Elektrifikacija je započeta izgradnjom visokonaponske i niskonaponske mreže 1969-te i 1970-te godine a zavržena je posljednje godine da bi 1971-te većina kućanstva priključila električnu energiju. Izvođač radova je bila firma „Metal“ iz Karlovca a mještani su učestvovali sa iskopom rupa za el. stubove te dovozom i postavljanjem stubova kao i razvlačenju žica. Građevinski odbor je bi u sastavu: predsjednik Tatarević Osman, sekretar Mujetić Ibrahim i blagajnik Handanović Mehmed. Interesnatno je da je Handanović Mehmed morao prodati komad zemlje (baru) kako bi izmirio sredstva za pojedince koji su priključili struju i za to dobili potvrdu a nisu platili.

Asvaltiranje puta je započeto 1985-te akcijom prikupljanja sredstava iz samodoprinosa mještana gdje su mještani tom prilikom učestvovali 50% a ostalo SIZ za izgradnju na čelu sa Delić Šemsudinom.Završeno 1988-me godine uz pomoć, inženjerijske jedinice JNA iz Karlovca i generala Rašete kao izvođača pripreme i nasipa u dužini cca. 6 km i tom je prilikom sav materijal izvezen iz majdena vlasništvo Mujakić Nurije koji je bio i član građevinskog odbora. Interesantno je spomenuti da je asvaltni put od općinskog značaja otvoren 29.novembra pomenute godine (dan državnosti SFRJ) i da mještani naselja Prnjavor nisu učestvovali niti sa jednim dinarom a dobili su asvalt.

Kao dio osnovne škole Izačić (škola Ahmet Fetahagić) godine 1971-ve do 1975-te je imala četvreogodišnju školu i mejtefu pored džamije u Vikići, od 1975-te do 1978-me škole je preseljena u prostorije porodične kuće Mujetić Ibrahima zv. Baja u zaseok Bagaši da bi iste 1978-me bila izgrađena škola montažnog tipa u zaseoku Talići i ista je srušena 2006-te godine radi gradnje nove škole. U vrijeme izgradnje nove škole učenici su pohađali školu 2006-te i 2007-me u prostorijala kuće Rekić Mehe u donjem Čavniku. Nova četverorazredna škola je izgrađena 2008-me i urađena kao nova škola iz sredstava općine sa igralištem za djecu i sada je u funkciji.

Telefonska mreža je izgrađena iz sredstava mještana 1988-me godine kada je centrala bila u Izačiću i u to vrijeme ova akcija je na nivou mjesne zajednice završena zahvaljujući Islamović Zuhdiji gdje je telefon doveden u mjesto priključkom 16 predplatnika koji su učestvovali sa 2200 KM ( kasnije je povećavanjem broja novih smanjivata i kvota priključka na 1600, 700 itd.). 2007-me godine je završena modernizacija i pokrivanje svih objekata u naselju novom telefonskom mrežom (podzemni kabal) a za tu priliku je izgrađen objekat centrale kod četvorogodišnej škole u Vikići koja pokriva cijelo naselje te naselje Mala Peć, Čajići i Laništa iz MZ Gata

Snadbjevanje stanovništva pitkom vodom odnosno izgradnja vodovoda je započeto 1989-te godine akcijom prikupljanja sredstava a najveći dio radova je izveden 1990-te i 1991-ve godine kada se akcijom prekinulo zbog ratnih dejstava. Izgradnja vodovoda se je u cjelosti financirao iz doprinosa građana sa udjelom SIZ-a a završen je 1999-te godine i sva domaćinstva su se priključila na vodovod. Ovdje je interesantno spomenuti da je nakon stavljanja vodovoda u funkciju nadležnost na istim preuzela JP Vodoprivreda i da je bilo dosta propusta kod davanja suglasnosti za nove korisnike.

Na području naselja trenutno imaju registrovana 10 preduzeća i firmi a to su: prevoz putnika “Kovačevićtrans”, samostalni prevoznik “HRM”, kaffe “Labamba”, trgovina “kiosk kod Kundže”, “Poljoprom”, trgovina “Afi”, kiosk “kod debele”, “Timberček”, osiguranje lica i objekata “Sekuriti”, gostiona “Palma” i stolarija “Mujetić”.

Autoprevozništvom su se bavili: Mujetić Ismail, Kovačević Ramiz, Balić Đulaga, Balić Mesud, Handanović Mirsad zv. Šiljo i Tatarević Osman.

Taksiranjem su se bavili: Kovačević Sead, Mujetić Meho i Mujetić Ramiz.

Trgovine su bile: “Žitoprerada Bihać” u kući Rekić Husnije, “ZZ Alija Alijagić” u kući Mujetić Alije, “Krajinakomerc Bihać” u kući Mujetić Ibrahima, “Unakomerc Bihać” u kući Salkić Huseina, “ZZ Alija Alijagić” u svom objektu u Vikići, privatna trgovina vl, Mujetić Amira, privatna trgovina “Braćamerc Salkić” vl. Salkić Asif, privatna trgovina – kiosk vl. Havić Nermin, privatna trgovina vl. Halkić Alija, privatna trgovina vl. Handanović Adil, privatna trgovina “Adi” vl. Ružnić Adil, privatna trgovina vl. Tatrević Osman.

Gostione i biffei su bili: privatna gostionica vl. Rekić Husnija, biffe “kod Duge” vl. Tatarević Ramo, gostiona “Zlatni rog” vl. Delić Naza, biffe “Puma” vl. Rekić Meho i biffe “Police” vl. Rekić Meho.